عجم زنده کردم بدین پارسی عجم زنده کردم بدین پارسی یک جوان فرهنگ دوست، آماری از «اینترنت» بیرون آورده است که مأخذ آن «پایگاه اطّلاع رسانی خانۀ کتاب» است. برحسب این آمار در سال 1390، یعنی سال گذشته، نود و سه رساله و کتاب دربارۀ فردوسی و شاهنامه در ایران انتشار یافته است. این رقم ناظر به چاپ اوّل است. هفتاد کتاب هم دربارۀ همین موضوع به تجدید چاپ رسیده که مجموع آن می شود رقم اعجاب انگیز یکصد و شصت و سه کتاب. امر بی­سابقه­ای است، پرداختن به اثری و فردی که هیچ اجر مادّی و دنیوی از آنها انتظار نمی­رود، آن هم در دورانی که کتاب دستخوش بحران است، چه توجیهی می­تواند داشته باشد؟ چندی پیش در مجلّه­ای آمده بود که هر روز یک کتاب در سراسر جهان دربارۀ شکسپیر انتشار می­یابد. خوب، این مربوط به سراسر جهان است با هفت میلیارد جمعیّت، و زبانش انگلیسی است که زبانی جهانی است  و پشتوانه­اش امپراطوری بریتانیا و سپس سرمایه داری امریکا بوده است، امّا شاهنامه بر پایۀ خود حرکت می­کند.   بنابراین در مورد فردوسی این سؤال پیش می آید که چرا؟ تا چند سال پیش سالی سه کتاب هم به زحمت دربارۀ شاهنامه به نوشتن می­آمد. بالاترین رقم زمانی بود که «انجمن آثار ملّی» در دهۀ پنجاه، یک سلسله کتاب به تعداد ده – دوازده عدد دربارۀ فردوسی انتشار داد، و این یک امر استثنائی بود و تکرار هم نشد. به هر حال، در سالی که گذشت، روی بُرد به شاهنامه تا بدین پایه، جای تأمّل دارد. باید چنین تصوّر کرد که ایرانی به دنبال گمشده­ای است که نشانی آن را در کتاب فردوسی گرفته است. می­خواهد به جستجوی سرچشمه برود، حسرت دوران سربلندی ایران را دارد. دوران نبرد نیکی با بدی و امید به پیروزی نیکی. شاهنامه کتاب خرد است و هیچ مسئله­ای از مسائل بنیادی بشر نیست که در آن مطرح نشده باشد. گذشته از آن، کتاب داد و دهش نیز هست. مگر نه آن است که بشریّت در طلب کیمیای عدالت شب و روز آرام نگرفته است و از ناهمواری روزگار رنج می­برد. هر کسی به سبک خود و به نوعی می خواهد از تزلزل زندگی رهائی یابد؛ و به تکیه گاه محکمی دست بزند. مولانا جلال الدین، از دید عرفانی، آن را در پیوستن به هستی کلّ می­جست، می­گفت:     هر کسی کاو دور ماند از اصل خویش          باز جوید روزگار وصل خویش ولی او نیز اصل دیگری را هم از یاد نمی­برد و آن انسانیّتی بود که در فرهنگ ایران بازتاب یافته است: انسانیّتی که در همین زندگی زمینی قابل دسترس است، و نمونه­اش انسان والامنش بود.  زین همرهان سست عناصر دلم گرفت      شیرخدا و رستم دستانم آرزوست در دنیائی به سر می­بریم که با همۀ ادّعای علم و اعجاز فنّی، هنوز سر انسان به سامانی گذارده نشده است. برعکس، پیوسته خبر از بی اخلاقی روز افزون، تروریسم، ویرانی و کشتار و نفرت پراکنی می­رسد، بدانگونه که به قول حافظ: که کس به یاد ندارد چنین عجب ز منی.... بنابراین تعجّبی ندارد که در سرچشمه های دیگر پناه جسته شود. این یکصد و شصت و سه کتابی که طیّ یک سال گذشته، به انتشار گذارده شده است، لابد خوانندگانی داشته. از این رو یک رویداد استثنا به شمار می­رود، باید نتیجه گرفته که رهنمودی در شاهنامه سراغ گرفته شده است، یا لااقل تسلاّی خاطری. شاهنامه از زمانی که ایجاد شده تا به امروز هرگز فضای فکری ایرانی را بی نصیب نگذاشته، منتها گاهی تجلّی او پر رنگ تر می­شده، گاهی کم رنگ تر، تا حدّی  در ارتباط با اقتضای زمان. ابوالقاسم فردوسی شاهنامه را «سرو سایه فکن» خواند، یعنی کتابی که سایه بر سر ایران می­افکند، و شخص او این روشن بینی و یقین را داشت که بگوید:  هر آنکس که دارد هش و رای و دین       پس از مرگ بر من کند آفرین   نمیرم از این پس که من زنده ام               که تخم سخن را پراکنده ام                                                                                                                               محمّدعلی اسلامی ندوشن ( ۱۳۹۱/۳/۲۰ ) :. بازگشت .: