عنوان:
ايران و جهان از نگاه شاهنامه
خلاصه:
نگر تا به بازي نداري جهان
نه برگردي از نيك پي همرهان
«رودكي»
شاهنامه كتابي است كه هر ايراني بايد به نوعي آن را بشناسد، زيرا كتاب سرنوشت ايران است. « ايران و جهان از نگاه شاهنامه» به قصد آن تدوين شده است كه جوانان و نيز همة كساني كه هنوز توفيق آشنائي با اصل آن را پيدا نكرده‌اند، دست آنها را در دست اين كتاب بگذارد.
سؤال اين است كه جهان بيني شاهنامه، كه از جهتي همان جهان بيني ايران باستان است، برچه قرار بوده است.
بخش آغازين كتاب به تشريح اين موارد مي‌پردازد:
خدا و تقدير - جهان - خرد - آز - ايران - مهر - زن - نام - آزادي - فرهنگ - مرگ - نخبگان - ادب - رفتار با دشمن - طيف عرفاني - طيف خياّمي - نيرنگ در جنگ؛ و آنگاه به اين سؤال ختم مي‌شود: از شاهنامه چه مي‌آموزيم؟
بدنة اصلي كتاب داستان‌هاي برجستة شاهنامه را به تاًمّل مي‌گذارد،چون داستان ضحاّك‌و كاوه و فريدون و زال و رودابه و هفت خان رستم و رستم و سهراب و داستان سياوش و جنگ ايران و توران و داستان فرود و بيژن و منيژه و داستان رستم و اسفنديار و پايان كار رستم، كه هر يك مفهوم عميق انساني‌اي در خود دارند.
در ديباچة كتاب آمده است:
- «شاهنامة فردوسي بيش از هر كتاب ديگر در زبان فارسي سرگذشت و روح مردم باستاني ايران را در خود بازتاب داده است. بنابراين مي‌توانيم از او گواهي هائي بگيريم كه ايراني چگونه كسي بوده است و از زندگي چه مي‌خواسته.»
- «مردم به كتابي چون شاهنامه از دو جهت نگاه مي‌كردند: يكي سياسي، يعني وسيلة بازيافت شخصيّت ملّي خود، و ديگري انساني، يعني كتاب حكمت و عبرت و دستورنامة زندگي.»
- «ركن‌هاي اصلي انديشة مردم اين سرزمين، چون عرفان و عشق و جوانمردي و آزادمنشي... از او مايه گرفته‌اند، هرچند بعد از اسلام برحسب اوضاع و احوال متفاوت، تغيير رنگ يافته باشند.»
- «شاهنامه كتاب واقع بيني است. انسان را از موضع خاكي خود برنمي‌كَند. آسمان جاي خود دارد و زمين جاي خود. هرچه هست و نيست بايد در همين زمين عايد آدمي گردد.»
-- «جهان بيني شاهنامه، حاصل يك دوران دراز تجربة قوم ايراني است، در يك سرزمين پرماجرا و پر كشاكش؛ و به ما مي‌گويد كه چگونه بايد زندگي كرد. شاهنامه، با آنكه از زمانهاي دور حرف مي‌زند، آموزه‌هايش هنوز راهگشا هستند، و مي‌توان گفت كه با همة قدمت، تازه‌ترين كتاب زبان فارسي است.»
اين تأليف جلد دومي نيز خواهد داشت، تحت عنوان «ساسانيان از نگاه شاهنامه» كه نيمة تاريخي شاهنامه را دربرمي گيرد.
چاپ نخست.انتشارات امیرکبیر.1381
آنچه در اين كتاب آمده است
پيشگفتار
شاهنامه از چه مي‌گويد؟
بي طرفي در شاهنامه
خدا و تقدير
جهان
خرد
آز
ايران
مهر
زن
نام
آزادي
فرهنگ
مرگ
نخبگان
ادب
رفتار با دشمن
طيف عرفاني
طيف خيّامي
نيرنگ در جنگ
از شاهنامه چه مي‌آموزيم ؟
ايران و جهان.
تمامی حقوق این سایت متعلق به دکتر محمد علی اسلامی ندوشن میباشد.
طراحی و برنامه نویسی:
محمد ریاضی
،
مهدی ولیخانی